Wat is initiatiefrecht?

De stemmenkampioen van de grootste lijst krijgt na de lokale verkiezingen het initiatiefrecht om een meerderheid te vormen. Deze verkozene krijgt 14 dagen de tijd om een meerderheid te vormen vanaf de dag die volgt op de dagtekening van het proces-verbaal van de verkiezingen.

Houder van het initiatiefrecht

Het initiatiefrecht komt toe aan de verkozene die op de grootste lijst de meeste stemmen heeft behaald. De lijstgrootte wordt bepaald op basis van het stemcijfer, zoals vastgelegd in het proces-verbaal van het gemeentelijk hoofdbureau.
De resultaten van de verkiezingen zullen beschikbaar zijn op Vlaanderenkiest.be.
Slaagt de houder van het initiatiefrecht er niet in om binnen een periode van 14 dagen een coalitie te vormen door de indiening van een gezamenlijke akte van voordracht van schepenen, dan gaat het initiatiefrecht over op de verkozene met de meeste naamstemmen van de tweede grootste lijst en zo verder.

Einde en overgang van het initiatiefrecht

Het initiatiefrecht neemt een einde:
  • als de houder van het initiatiefrecht een meerderheid heeft gevormd door de indiening van een gezamenlijke akte van voordracht voor de schepenen
  • als elke houder van het initiatiefrecht dit recht heeft uitgeput
  • uiterlijk op de 3e dag voor de installatievergadering van de gemeenteraad.
Het initiatiefrecht gaat over naar de stemmenkampioen van de volgende lijst in afnemende volgorde van lijstgrootte als:
  • de houder van het recht binnen de voorziene termijn van 14 dagen geen gezamenlijke akte van voordracht voor schepenen heeft ingediend
  • de houder van het initiatiefrecht via een verklaring van afstand aangeeft dat hij afziet van zijn recht.
Als het initiatiefrecht overgaat, start de volgende periode van 14 dagen de dag nadat de handeling die het initiatiefrecht doet overgaan, zich voordoet.

Gevolgen niet-naleven van het initiatiefrecht

De indiening van de gezamenlijke akte van voordracht voor de schepenen moet met respect voor het initiatiefrecht gebeuren. Dit is het geval als de gezamenlijke akte is ingediend door de houder van het initiatiefrecht in de periode waarbinnen hij het initiatiefrecht had. De indiening of ondertekening van een gezamenlijke akte van voordracht met miskenning van het initiatiefrecht heeft grote gevolgen:
  • de ingediende akte is onontvankelijk
  • de verkozenen die dergelijke akte ondertekenden, kunnen geen uitvoerend mandaat meer opnemen of waarnemen tijdens de volledige bestuursperiode. Zij kunnen de gemeente ook niet meer vertegenwoordigen.

De gedetailleerde regelgeving kan je vinden op de website van Binnenlands Bestuur Vlaanderen.