Levendige tuinen zijn hip én goed voor het leefmilieu! Laat die grasmaaier dus iets meer aan de kant staan en laat je gras groeien. Want daar komt het eigenlijk op neer.
Bye Bye grass en Maai mij niet
Een opvallend cijfer is dat minstens 10 procent van Vlaanderen uit particuliere tuinen bestaat. In residentiële gebieden kan dit zelf oplopen tot 25%. Deze tuinen bieden dus kansen om iets aan de dalende biodiversiteit te doen. De afgelopen jaren werden in dat verband verschillende acties opgestart, denken we maar aan Maai Mei Niet en Bye Bye Grass. 4 à 5 procent van onze oppervlakte bestaat uit gazon. Deze initiatieven dagen ons uit om het klassieke, kort gemaaide gazon om te toveren tot een paradijs voor bloemen en insecten.
Weet je niet goed hoe er zelf aan te beginnen? Of heb je vragen? Op 14 mei (10 – 17h) stellen Lebbekenaars en het gemeentebestuur enkele locaties open voor het grote publiek, waar concrete tips en inspiratie kunnen worden opgedaan om ook jouw tuin aantrekkelijk te maken voor plant en dier. Het gaat zowel over tuinen die nog maar pas aan hun omschakeling zijn begonnen, als langer lopende projecten. Kom met je eigen ogen vaststellen hoe enkele eenvoudige maatregelen kunnen zorgen voor een oase van leven, met mogelijke uitleg van de betrokken eigenaars. Alle tuinen worden met elkaar verweven door een fietstraject van 28 km. Je kan echter ook naar eigen behoefte een deel van het traject of zelfs één tuin uitpikken voor een bezoek.
Maar er is meer! De week van 14 mei start ook de week van de Korte keten. Dus hebben we die twee gecombineerd. Hieronder kom je te weten wie er allemaal meedoet!
Fietstocht
Alle levendige tuinen zijn met elkaar verbonden via een mooie fietsroute. Die vind je via onderstaande link:
https://www.routeyou.com/nl-be/route/view/10546791/recreatieve-fietsroute/lebbeke-inspireer-mei.
Volgende stoplocaties zijn mogelijk:
- Poelstraat 36 (maai mei niet)
- Grote Snijdersstraat 75 (maai mei niet)
- Samentuin (maai mei niet)
- Fresiastraat 28 en achterliggend perceel van de gemeente (maai mei niet)
- Hogebrug 90 (maai mei niet)
- Hogebrug 92 (maai mei niet)
- Hogebrug 96 (maai mei niet)
- Hogebrug 62: brouwerij ’t kroontje (week van de korte keten)
- Blijstraat: de witte wortel (week van de korte keten)
- Kapittelstraat 25 (maai mei niet)
- Hannaerden (maai mei niet)
- Korte Minnestraat 57: bloemisterij De Kinder (week van de korte keten)
- Lange Breestraat 23B: Irène Van Mulders (week van de korte keten)
- Kakemanstraat 11 (maai mei niet)
- Lindekensstraat 37 (maai mei niet)
De foto's onderaan, van links naar rechts: Fresiastraat, Grote Snijderstraat, Hogebrug, Kapittelstraat, Lindekensstraat, Poelstraat.
Hannaerden vind je rechts van de pagina.
| Adres | Eigenaar | Contact | Omschrijving |
| Grote Snijderstraat 75 | Ruben Meert | Ruben_meert@hotmail.com | In deze halfnatuurlijke tuin vind je een geschikt plekje voor elk weertype. Verder werd zowat alles ingericht om vlinders en vogels te behagen: naast graspartijen, de ene al wat langer dan de andere, werden ook een vijver, bloemenweide, houtkanten en een kleine boomgaard aangelegd. |
| Buurtweg 102 (tussen Rossevaal- en Grote Snijderstraat) | Gemeente/Velt | Nathalie Willems/Josse De Vos/Bart Van Poel: bart.vanpoel@qbd.eu | Sinds afgelopen winter maakt dit perceel de omschakeling van preiakker naar een bonte mix van individuele tuintjes, een boomgaard, plukbloemenborders en een grote samentuin. Een pas ontkiemend sociaal project waar tuinieren, natuur en sociale beleving elkaar de hand geven en biodiversiteit een ecologisch gegeven is en wordt! |
| Kakemanstraat 11 | Helene en Simon Erauw | helene.erauw@gmail.com | Deze tuin hoort bij Cohousing HuisElf, waar de bewoners un ecologische totaalvisie als vanzelf doortrekken naar de tuin. In deze oase van groen kruipen klimplanten her en der naar boven en bufferen twee groendaken en een wadi het hemelwater. Elk seizoen brengt bovendien eetbaar lekkers, recht uit de tuin. |
| Fresiastraat 28 + openbaar domein | Josse De Vos | josse.devos@scarlet.be | In samenwerking met de gemeente Lebbeke probeert Josse door middel van een iets wilder gelaten perceeltje de Lebbeekse Bloemenwijk alle eer aan te doen. Hoewel dit soms tot discussies leidt, zijn dergelijke bloemrijke percelen van levensbelang voor heel wat insecten en andere dieren. |
| Poelstraat 36 | Frank Van Laere | frank.van.laere@skynet.be | In deze tuin wisselen gemaaide en ongemaaide graspartijen elkaar af. Daarnaast werden in twee wadi's en diverse bloemenborders voorzien. Bij de aanwezige fruit- en andere bomen zitten ondertussen al enkele flinke knapen. |
| Lindekensstraat 37 | Marc Person | marc.person@telenet.be | Een tuin aan het begin van de omschakeling: nog half gebrainwashed tijdens zijn opleiding tot tuinarchitect, volbracht in 1971, heeft de eigenaar zijn perceel nog niet helemaal omgeturnd. Het gazon wordt alvast minder gemaaid, meer gemulched en bemest met zelfgemaakte compost, net als de moestuin. |
| Kapittelstraat 25 | Liesbeth Vereecken | liesbethvereecken@telenet.be | Deze tuin herbergt talloze hoekjes en kantjes en heeft een digitaal vervolg op instagram. Zelfs het magazine Libelle kwam hier al inspiratie opdoen. De eigenaars zijn blij met elke zaailing die hier spontaan de kop opsteekt. Het lijkt wel een doos pralines: je weet nooit wat je krijgt. |
| Hannaerden | Ruben + Pol Meert | pol.meert@telenet.be | Tot 10 jaar geleden was dit een intensief begraasd weilandje waar nagenoeg enkel gras te zien was. Nu groeit er een jonge boomgaard die slechts éénmaal per jaar wordt gemaaid. Een paradijs voor bijen en andere insecten, gelegen tussen de bossen en natuurreservaten van Hannaerden. |
| Hogebrug 90 | Jef Brandt | Jbrandt@telenet.be | De eigenaars namen enkele bestaande bomen op in hun tuinplannen toen ze er in 1981 kwamen wonen. Een reusachtige kersenboom en oude moerbei maken nu nog steeds deel uit van het geheel, waar het in de zomer aangenaam vertoeven is in de schaduw. Rond de vijver en in de rhododendroncollectie is het een gekwetter van jewelste, mede omdat heel wat nestkasten voor vogels werden opgehangen. |
| Hogebrug 92 | Kamiel Janssens | kamiel.janssens@skynet.be | In deze lang uitgestrekte tuin volgen verschillende biotopen elkaar op: een grote vijver omgeven door weinig gemaaid gazon, een kronkelend pad langsheen bomen en struiken en een moestuin. Het geheel is zo uitnodigend dat de plaatselijke vos af en toe eens over de omheining springt. Een rustplek voor de eigenaars die er veel genieten en er graag in werken. |
| Hogebrug 96 | Michielsen - Brandt |
brandt.inger@gmail.com |
De achteraan van deze gerenoveerde woning wordt nog aangelegd en is niet te bezichtigen, maar de voortuin geeft alvast een voorsmaakje van wat komen gaat. Dit vierkant gazonperkje wordt geen biljartlaken maar een extensief beheerd stukje grasland. Stel zelf vast hoe een ongemaaid gazon er half mei uitziet en welk planten zich hier al spontaan hebben gevestigd. |
Je vindt ook heel wat info op https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/als-lokaal-bestuur-deelnemen-aan-maai-mei-niet of op https://maaimeiniet.be/.
Een natuurvriendelijke tuin? Dat kan!
Met de biodiversiteit, de verscheidenheid aan levende wezens, is het op veel plaatsen in Vlaanderen pover gesteld. De oorzaken zijn uiteenlopend. Om te beginnen raakt Vlaanderen stilaan volgebouwd. De overblijvende open ruimte wordt dan weer voor een groot deel ingenomen door landbouw, waar monoculturen van gras en maïs weliswaar mooi groen ogen, maar amper ruimte laten voor wilde planten en dieren.
Bestuivende insecten zijn voor de maatschappij miljarden waard: dankzij hun werk kunnen we fruit en groenten kweken. Naar schatting één op de drie happen die we eten zijn het gevolg van bestuivingswerk. Meer verschillende planten en insecten zijn echter ook het begin van heel wat voedselketens in je tuin. Nestkasten voor meesjes worden gemiddeld minder bewoond in tuinen met enkel een strak gazon. Waar zouden de oudervogels ook eten moeten vandaan halen voor hun kuikens?
Het klinkt misschien contradictorisch, maar je krijgt vaak al meer natuur door net minder in je tuin te gaan doen. Gedaan met wekelijks maaien, scheren en bladeren harken. Elders op deze site worden een aantal concrete tips opgesomd die je hierbij kunnen helpen.
Tips & Trics
- Kies vooral voor inheemse bomen en struiken. Daar komen de meeste diertjes op af, omdat ze er sinds duizenden jaren een relatie mee hebben opgebouwd.
- I.p.v. te denken ‘hoe krijg ik die plant weg?’ kan je ook blij proberen te zijn met elke plant die er nieuw bijkomt. Want elke nieuwe plant brengt ook zijn eigen vriendjes – lees: insecten – mee. Houd vervolgens bij wat er allemaal in je tuin opduikt (bv. op www.waarnemingen.be).
- Denk goed na over de aanplant van bepaalde plantensoorten: sommige soorten bamboe of klimop verstikken op de duur de andere planten.
- Sommige siervariëteiten worden meer verkocht dan de oorspronkelijke plantensoorten. Vaak zijn die voor de natuur interessante eigenschappen verloren. Zo dragen sierkersen vaak geen kersen meer, en hebben gevulde bloemen doorgaans minder stuifmeel te bieden aan insecten. Blijf dus zo dicht mogelijk bij de basisplant.
- Wissel af in je plantkeuze, dat gebeurt in de natuur ook. Plant je 100 meter haag? Kies dan voor verschillende soorten, i.p.v. uitsluitend beuk of liguster.
- Scheer je heg of houtkant niet elk jaar: veel van de gebruikte plantensoorten geven namelijk nuttige bloemen of bessen. En als je dan toch de heggenschaar bovenhaalt, doe dit dan gefaseerd. Scheer dus niet alles tegelijk af, maar doe jaarlijks slechts enkele meters. Zo blijft er altijd wat beschikbaar voor de dieren in je tuin.
- Maak voor elk weertype een plekje in de tuin: volle zon, (half)schaduw, beschut tegen wind, … Op die manier maak je je tuin ook meer klimaatbestendig. Men voorspelt steeds meer hittegolven in de nabije toekomst. Wiens tuin dan nog enkel uit gazon bestaat, gaat het moeilijker krijgen om er buiten van te genieten.
- Het streven naar perfectie veroorzaakt vaak veel frustraties. Laat daarom je strakke gazon los: veel minder zorgen en veel beter voor de biodiversiteit. Het moeilijkste is vaak om je niets aan te trekken van wat de buren over jouw tuin zeggen. Maai in dat geval alvast een paadje of boordje, zodat andere mensen zien dat dit de bedoeling is.
- Houd er rekening mee dat met een strakke tuin door tuincentra veel geld te verdienen valt door de verkoop van kunstmest, pesticiden, kalk, machines, … Via reclame zal men dus ook steeds zo’n groen biljartlaken aanraden. Want met een tuin die wat meer ongemoeid wordt gelaten, valt weinig te rapen.
- Veel dieren zie je vooral in de zomer, maar zijn er ook nog wel in de winter. Voorzie daarom schuilplaatsen in de vorm van takkenwallen, steenhopen en houtstapels.
- Vermijd robotmaaiers: er zijn behalve gras geen planten of dieren die het uithouden op een plaats waar een paar keer per dag een maaier passeert. Een gazon met robotmaaier krijgt ook nooit rust.
- Leve de mol! Deze dieren verluchten de aarde. Bovendien bieden molshopen veel kansen aan planten (die er kunnen kiemen) en insecten (die er vaak gaan zonnen). Te veel molshopen: stamp ze open door er een flinke trap tegen te geven.
- Weg met de steriele voortuin! Meestal zijn die er alleen voor het zicht van een ander. Waarom geen fruitboom of bloem(boll)enweide?
- Veel mensen willen dieren naar hun tuin lokken, door bv. vetbollen te hangen. Daar trek je vooral in de winter vogels mee aan. Ga echter een stap verder: zorg dat ze een groot deel van het jaar in je tuin kunnen leven. Meer geschikte biotoopjes betekent meer vogels.
- Staar je niet volledig blind op de mediagenieke bloemen, bijen en vlinders. Een wilder stuk met weinig bloemen hoeft niet noodzakelijk minder biodiversiteit te herbergen. Er zijn namelijk ook heel wat insecten die gewoon leven van de bladeren van verschillende planten, zoals sprinkhanen, wantsen en kevers.
- Breng water in je tuin: een klein (zwem)vijvertje of oude betonnen drinkbak trekt heel wat dieren aan, zoals kikkers en libellen. Zorg er goed voor dat er geen vogels of andere dieren in kunnen verdrinken, door iets te voorzien langs waar ze er opnieuw kunnen uitklauteren.
